Tadeusz Kosciuszko

(1746-1817)

Kosciuszko Tadeusz Andrzej Bonawentura (1746-1817), general, bohater narodowy. Pochodzil ze sredniej szlachty, po ukonczeniu szkoly sredniej ksztalcil sie w Szkole Rycerskiej, nastepnie jako stypendysta królewski wyjechal do Paryza. W 1774 w stopniu kapitana artylerii powrócil do kraju. Udzial w wojnie o niepodleglosc Stanów Zjednoczonych W 1775 wyjechal do Ameryki, by wziac udzial w walce o niepodleglosc Stanów Zjednoczonych. Jako inzynier wojskowy fortyfikowal Filadelfie i obozy amerykanskiej armii pólnocnej. W pazdzierniku 1775 mianowany zostal przez Kongres pulkownikiem. W walkach szczególnie odznaczyl sie przy oblezeniu Saratogi (1777), w 1783 mianowany zostal generalem brygady. W nastepnym roku wrócil do Polski i osiadl w swym majatku Siechnowicze. W 1789 powolany zostal do wojska polskiego w stopniu generala-majora. W 1792 w czasie wojny polsko-rosyjskiej walczac w armii koronnej odznaczyl sie w bitwach pod Zielencami, a zwlaszcza pod Dubienka. Po przystapieniu Stanislawa Augusta do Targowicy podal sie do dymisji i wyjechal do Lipska. W 1793, z ramienia emigracji polskiej, udal sie do Paryza, by uzyskac pomoc dla Polski od francuskiego rzadu rewolucyjnego. Jego misja nie powiodla sie. Przewidziany na przyszlego wodza powstania w Polsce, bral udzial w pracach sprzysiezenia powstanczego 1793-1794. We wrzesniu 1793, uznajac brak mozliwosci zorganizowania skutecznego powstania narodowego, wyjechal do Wloch. Powrócil do Polski w marcu 1794. Naczelnik powstania kosciuszkowskiego Po ogloszeniu insurekcji w Krakowie (24 III 1794) Kosciuszko objal wladze dyktatorska jako Najwyzszy Naczelnik Sily Zbrojnej Narodowej. W czasie trwania walk stosowal nowa taktyke w zakresie wspóldzialania broni, starajac sie rekompensowac niedostateczne uzbrojenie i wyszkolenie armii powstanczej. Wykazal duze umiejetnosci w zakresie fortyfikacji polowych. Rozbicie wojsk rosyjskich pod Raclawicami (4 IV 1794) umozliwilo spokojniejsze organizowanie armii polskiej i pozyskanie chlopów.Dla zjednania mieszkanców wsi oglosil dwa uniwersaly (pod Winiarami 2 V i Polancem 5 V 1794) znoszace poddanstwo osobiste i ograniczajace panszczyzne.P

o klesce pod Maciejowicami (10 X 1794) wieziony w twierdzy pietropawlowskiej w Petersburgu. Zwolniony przez cara Pawla I w 1796, po zlozeniu przysiegi wiernosci carowi, w 1797 wyjechal do Stanów Zjednoczonych. W lipcu 1798 przybyl do Paryza, gdzie wspóldzialal przy tworzeniu Legionów polskich. Sprzeciwial sie jednak wiazaniu sprawy polskiej z Napoleonem, któremu nie ufal. W 1799 bral udzial w zakladaniu w kraju Towarzystwa Republikanów Polskich. Zmarl w Szwajcarii (w Solurze), gdzie spedzil ostatnie lata swego zycia. Pochowany na Wawelu.