Historia Wolnomularstwa Polskiego
|
|
|
|
||
Honorowe obywatelstwo USA dla Kazimierza Pulaskiego |
||
Brat króla, przyjaciel księcia, towarzysz żebraka… jeśli mason. |
|
|
Jak i gdzie
powstało wolnomularstwo
W wiekach średnich doszedł do dużego znaczenia cech wolnych mularzy, pracujących przy wznoszeniu wspaniałych świątyń gotyckich. Wolni mularze średniowieczni różnili się od zwykłych mularzy tem, iż byli bardziej od nich uzdolnieni i pracowali przy ociosywaniu wolnych kamieni, t. j. miękkich i drogich gatunków, jak marmur i wapienniak, używanych do ozdobniejszych części budowy. Ci wolni mularze pracowali w zamkniętem pomieszczeniu, zwanem lożą; pracą kierował starszy mistrz i dozorcy; wstępujący do cechu wykonywali przysięgę “ nad księgą i ślubowali posłuszeństwo Kapitule”. Loże poszczególnych miast utrzymywały między sobą łczność. Z powastaniem stylu Odrodzenia warunki pracy się zmieniły i cech wolnych mularzy począł upadać. Wówczas członkami cechu mogli być nie tylko właściwi mularze, lecz i osoby postronne. Znajdujemy już w spisach lożowych cały szereg utytułowanej szlachty, którą pociągała tradycja cechowa, tajemnicze legendy i symbolika. Za szlachtą poczęli się garnąć do lóż uczeni i klasa oświecona. W lożach prowadzono rozmowy treści filozoficznej i członkowie ich byli zagorzałymi wyznawcami modnego naówczas racjonalizmu. Dzień Św. Jana Chrzciciela r. 1717 uważany jest za datę powstania nowoczesnego wolnego mularstwa. W tym to dniu w Londynie kilka lóż cechowych: pod Gęsią i Brytwanną, pod Koroną, pod Jabłonią i pod Winnem Gronem, noszących nazwy od gospód, w których zbierali się członkowie, połączyło się i utworzyło Wielką Lożę Londyńską. Za założycieli wielkiej loży uważani są: znakomity historyk, pastor i doktor teologji James Anderson, przyrodnik Teofil Desaguliers i badacz starożytności G. Payne. Wielkimi Mistrzami byli kolejno: Payne, Desaguliers, ks. Montagu, ks. Wharton i hr. Dolkes. Jeden z członków Królewskiego Towarzystwa nauk przyrodniczych, wstąpiwszy wówczas do wolnomularstwa pod imieniem Filaleta, tak mówił o braciach lożowych: Wolnomularze są solą ziemi, światłem i ogniem
świata… Cokolwieby mówili o nas poganie i ateiści, zostaniemy głosem
wszystkich wierzących chrześcijan; podwaliną naszej religji jest prawo
natury, będące jednocześnie prawem boskiem, a mianowicie przykazanie: Kochaj
Boga swego całem sercem, a bliźniego swego jak siebie samego, wiadome ludziom
po wszystkie czasy i potwierdzone nam przez Jezusa Chrystusa… Nasza polityka
jest najlepszą - lojalność względem prawa i naśladowanie Chrystusa, Który nie
burzył żadnego rządu i przyznawał prawną wladzę cesarza. Z Anglij wolnomularstwo przeszło do Francji, gdzie pierwsza loża powstała w Paryżu w r. 1725; konstytucję otrzymała od wielkiej loży londyńskiej. Jednym z jej założycieli był Karoll Redcliff hr. Derventuoter, którego tradycja czyni pierwszym Wielkim Mistrzem Francji. W Niemczech pierwsza loża utworzona została w Hamburgu w r. 1733. Wstąpił do niej w r. 1738 późniejszy król Fryderyk Wielki i stał się zagorzałym wolnym mularzem. Loże zaczęły powstawać w innych państwach Europy, a w
połowie wieku XVIII-go nie było już w Europie kraju, dokądby nie zawitała sztuka
królewska. Początkowo wolnomularstwo składało się tylko z trzech stopni: ucznia, czeladnika i mistrza i, nie zajmując się polityką, pracowało nad duchowem doskonaleniem swych członków i wyrobieniem w nich zasad sprawiedliwości, odwagi, milczenia i dobroczynności. Fragment z książki Stanisław Hr. Małachowski-Łempicki Dzieje Wolnego Mularstwa w Krakowie 1755-1822 Wydanej w Krakowie w 1929 r. (W cytowanym fragmencie zachowano oryginalną pisownię). |
|
1720-1730 - |
Powstawanie na terenach Rzeczypospolitej pierwszych lóz wolnomularskich. |
1772 - |
Trzy sasiednie mocarstwa (Austria, Prusy i Rosja) zajmuja znaczna czesc ziem Panstwa Polskiego – I rozbiór Polski (5 sierpnia). |
1781 - |
Konstytuuje sie Wielka Loza Narodowa Wielkiego Wschodu Polskiego (27 grudnia), która przyjmuje skladajaca sie z 55 artykulów ustawe wzorowana na angielskiej Konstytucji Jamesa Andersona. |
1784 - |
Przeksztalcenie Wielkiej Lozy Narodowej Wielkiego Wschodu Polski podleglej Wielkiej Lozy Anglii w samodzielny Wielki Wschód Narodowy (26 lutego). |
1791 - |
Uchwalenie Konstytucji (3 maja), drugiej po Konstytucji Stanów Zjednoczonych ustawy zasadniczej, wprowadzajacej demokratyczne wartosci obywatelskie. Wsród jej twórców znalazlo sie wielu wolnomularzy, a w samej ustawie widac wplywy Konstytucji Jamesa Andersona. |
1792-1795 - |
Likwidacja Panstwa Polskiego przez sasiednie mocarstwa (Austria, Prusy i Rosja); rozwiazanie wszystkich instytucji zycia publicznego. II i III rozbiór Polski. |
1807 - |
Utworzenie Ksiestwa Warszawskiego na mocy traktatu zawartego w Tylzy przez Napoleona i Rosje; król saski Fryderyk August Ksieciem Warszawskim. |
1810 - |
Wielka Loza Narodowa wznawia dzialalnosc jako Wielki Wschód Narodowy Ksiestwa Warszawskiego (22 marca). |
1815 - |
Utworzenie Królestwa Polskiego w wyniku uchwal Kongresu Wiedenskiego; car Rosji królem Polski. |
1815 - |
Wznowienie dzialalnosci wolnomularstwa polskiego (24 maja). |
1819 - |
Utworzenie Wolnomularstwa Narodowego (Walerian Lukasinski) stawiajacego sobie za cel zjednoczenie ziem przedrozbiorowych (3 maja). |
1822 - |
Car Aleksander I zakazuje dzialalnosci wolnomularstwa na terenach Cesarstwa (13 sierpnia). |
1822-1918 - |
Dzialalnosc emigracyjna wolnomularzy polskich (gl. we Francji i USA). |
1832 - |
Po klesce Powstania Listopadowego car Mikolaj I znosi Konstytucje; koniec odrebnosci Królestwa Polskiego. |
1918 - |
Powstanie Panstwa Polskiego na mocy Traktatu Wersalskiego. |
1920 - |
Powolanie Wielkiej Lozy Narodowej „Polacy Zjednoczeni” (11 wrzesnia). |
1928 - |
Uchwalenie Konstytucji Wielkiej Lozy Narodowej Polski (27 kwietnia). |
1938 - |
Zawieszenie prac Wielkiej Lozy Narodowej Polski (26 pazdziernika) uprzedzajace dekret Prezydenta RP Ignacego Moscickiego z 22.11. |
1939 - |
Wolnomularze Polscy kontynuuja dzialalnosc na emigracji. |
1940 - |
Powolanie w Paryzu polskojezycznej lozy „Kopernik” pracujacej pod jurysdykcja Grande Loge Nationale Française. |
1961 - |
Powolanie w Warszawie imienniczki lozy paryskiej - lozy „Kopernik”, prowadzacej do 1990 roku dzialalnosc w pelnej konspiracji. |
1991 - |
Reaktywowanie Wielkiej Lozy Narodowej Polski (27 grudnia), która posiada status stowarzyszenia, tj. osoby prawnej wpisanej do rejestru Sadu Wojewódzkiego w Warszawie. |
2000 - |
Wprowadzenie zmian w tresci Konstytucji Wielkiej Lozy Narodowej Polski (24 czerwca). |